ماجرای تقابل «جماران» و «آلبورگ» آمریکایی در «خلیج عدن»

به گزارش مشرق، تا 5 سال پیش نام جماران برای مردم ایران تنها تداعی کننده نام محله و حسینیه ای بود که رهبر فقید انقلاب اسلامی در آن اقامت داشتند. اما از سال 1388 که فرمانده معظم کل قوا ناوشکن جمهوری اسلامی ایران جماران را رسما افتتاح کردند، نام جماران علاوه بر یاد امام راحل، دستاورد غرور آفرینی را به یادها می آورد که اتفاقا به بهانه گرامی داشت ایثار آن رهبر فرزانه در قطع دست بیگانگان از ایران عزیز، جماران نامگذاری شد.

در سفر خبرنگار روزنامه خراسان به بندرعباس فرصتی دست داد تا با ناخدا دوم رحیمیان فرمانده ناوشکن جماران که از جمله افسران شجاع و کارکشته ارتش بوده و سال ها در ناوشکن های مختلف نیروی دریایی به عنوان فرمانده خدمت کرده است به گفت وگو بنشینیم. این مصاحبه پس از بازدید یک ساعته از تمام قسمت های ناوشکن ایرانی جماران انجام شد.

قرار بود ناوشکن جماران در قالب ناوگروه سی و دوم نیروی دریایی ارتش نیمه های آبان به ماموریت خلیج عدن برود و برای همین همه نیروها در حال آماده کردن تجهیزات بودند. خود ناخدا هم در حین مصاحبه با ما مجبور بود هم به تلفن همراهش جواب دهد و هم در مواردی فهرست ها و نامه هایی را که برایش می آوردند امضا کند.

اما روی خوش ناخدا رحیمیان و فرصتی که شاید دیگر نصیب ما نشود باعث ادامه این گفت وگو تا پایان شد.

ناخدا رحیمیان از یکی از کویری ترین مناطق ایران یعنی یزد آمده است و خودش می گفت در یزد با وجود نداشتن ساحل یا دریا علاقه به نیروی دریایی زیاد است. فرمانده ناوشکن جماران با تعریف از سیستم های ایرانی نصب شده روی آن تصریح کرد که این سیستم ها چندین بار به روز شده و گاهی تا نسخه های 4و 5 آن ها نیز در حال نصب روی جماران است.

ناخدا برای ساخت ناوشکن بالگرد بر ایرانی چه نیازی احساس شد که به سمت ساخت جماران رفتیم؟

شما می دانید که صنایع نظامی و جنگ ها علاوه بر تبعات شومی که دارند تجربیات و مسائلی پیش آوردند که باعث پیشرفت علوم در دنیا شده است. خیلی از سیستم ها ابتدا به صورت نظامی ایجاد شد و بعدها به مسائل غیر نظامی تعمیم یافت از سوی دیگر این را هم قبول داریم که هر سامانه ای نیاز دارد که همیشه خود را به روز کند.

این به روز رسانی در بحث نظامی با توجه به رقابتی که کشورها با هم دارند همیشه وجود دارد و سرعت آن نیز نسبت به خیلی از صنایع دیگر بالاتر است. در بعد دریایی ما پیشرفت های خیلی زیادی در دهه های گذشته در دنیا داشتیم و در بحث نظامی هم سرعت رشد کشورها بسیار بالاست اما بعد از انقلاب با تحریم ها به ویژه در حوزه نظامی و جنگ تحمیلی مواجه شدیم و زمانی هم که جنگ تمام شد، خیلی از امکانات مصرفی ما نیز تمام یا فرسوده شدند در نتیجه در دهه 70ذهن ها به سمت ساخت تجهیزات رسید که در مواردی هم خوب نتیجه گرفتند.

در زمینه ساخت ناو ما قبل از جماران چند ناوچه مسافری ساختیم اما هیچ وقت وارد بحث ساخت ناوهای نظامی نشده بودیم. شاید احساس می کردند سد عظیمی است و واقعا هم ما فکر می کردیم ساخت یک ناوشکن بسیار سخت است که با تدابیر فرمانده کل قوا در سال 76 که گفتند بروید به سمت ناوشکن های بزرگ که قابلیت های روز داشته باشد نیروی دریایی شروع به ساخت کرد.

اول هم نمی دانستند که چگونه کار کنند. استفاده از نقشه های موجود باعث شد زمان ساخت نسبت به عرف جهانی افزایش یابد. ما در حالی شروع کردیم که چیزی نمی دانستیم و هیچ چیزی هم به ما نمی دادند. حتی هندوستان هم در دهه 90 اولین ناوشکن خود را با کمک روسیه ساخت اما در زمان به آب اندازی آن، ناوشکن برگشت و شناور نشد چون محاسبات پیچیده ای برای نگه داشتن تعادل یک سازه دریایی نیاز است و شما می دانید وقتی یک کشتی برگردد دیگر به درد نمی خورد.

در هر صورت ناوشکن جماران اولین تجربه ما بود. ممکن است خیلی ها در داخل یا خارج بگویند الان آمریکا در حال ساخت ناو هواپیمابر در تناژ بالاست و شما تازه جماران را ساخته اید اما این برمی گردد به این نکته که رهبری در روز بهره برداری فرمودند مبنی بر این که «تجربه گران بهای جماران می تواند سرآغاز مبارکی باشد» زیرا ما با نداشتن تخصص، تجربه و امکانات این ناوشکن را ساختیم. مطمئنا نیاز به گذر زمان داریم و سازه های بعدی بهتر خواهد بود.

خبردارید که جماران 88 تا جماران 93که شما تحویل گرفتید چه تغییر و تحولی داشته است ؟

بله با توجه به پیشرفت فناوری ها در سطح جهانی، این تحول در جماران نیز لحاظ شده و در این 5 سال با پیشرفت ها در جهان همراه هستیم و سیستم های جماران نیز پیشرفت خوبی داشته اند. خیلی از تجهیزات ما نه تنها اولین تجربه نیروی دریایی که اولین تجربه صنایع کل کشور بوده است به ویژه در حوزه جنگ های الکترونیک یا رادارها که ساخت خودمان است اما همین ها نیز چندین بار به روز شده به شکلی که باورکردنی نیست.

به عنوان مثال ما رادار هوایی عصر را که در اختیار تعداد معدودی از کشورهاست خودمان تولید کردیم یا در سیستم جنگال ما ورژن های جدیدی نصب شده که در این 5 سال کار توسط کارشناسان نداجا و یا متخصصان داخلی اشکال یابی و اصلاح شده است و الان در برخی تجهیزات به ورژنهای 4و5 هم رسیده است.

در بحث تسلیحات هم این به روز شدن بوده است ؟

بله در تسلیحات هم چنین بوده است و سامانه های موشکی ما پیشرفت خوبی را شاهد بوده اند. در حوزه پدافند ناوشکن هم که شامل پدافند نقطه ای برای مقابله با سلاح های سبک است و دیوار آتش در اطراف ناوشکن ایجاد می کند که دقت هواپیما را برای بمباران از بین می برد. در بحث پدافند دور برد نیز موشک هایی که الان نصب شده است هم به لحاظ دقت و هم در زمینه برد، نسبت به سلاح های 5 سال پیش کاملا تفاوت دارد.

الان موشکی که نصب شده است هم در برد و هم دقت بسیار پیشرفته تر است. اساس کار ما به روزرسانی است و اگر شما این کار را نکنید، سیستم های گذشته به درد نمی خورد چون دشمن در حال به روز کردن خود بوده و همه در صحنه جنگ تلاش دارند تا فناوری خود را بالا ببرند تا دشمن نتواند اشرافیت داشته باشد. اگر ما پویایی نداشته باشیم هرچه بسازیم ضد آن را خواهند ساخت.

با ناوهای دیگری هم به ماموریت های بلند مدت رفته اید؟

بله من چندین بار به خلیج عدن رفته ام.

جماران در این سال ها چند بار ماموریت دور بُرد داشته است؟

ماموریت های راه دور جماران شامل 2 ماموریت است که به خلیج عدن و دریای سرخ رفته و الان هم در حال آماده شدن برای ماموریت دوربرد دیگری است.

تست های رادار عصر روی ناو شکن جماران جواب داده است؟

هم اکنون در حال تست ورژن های جدید این رادار هستیم که جواب خوبی هم داده است و این در راستای همان به روز کردن سیستم هاست که باید همیشه باشد. خدا را شکر تا این لحظه موفق بوده ایم و برای ماموریت خلیج عدن از ناوشکن جماران استفاده خواهد شد.

شما به عنوان یک کارشناس، بازتاب جماران به عنوان یک ناوشکن ساخت ایران در منطقه و فرامنطقه را چطور ارزیابی می کنید؟

در واقع یکی از ماموریت های اصلی که نیروهای دریایی در سراسر دنیا انجام می دهند به اصطلاح فلگ شو یا نمایش پرچم است که یک عملیات مهم در یگان های نظامی محسوب می شود. مثلا در سال هایی که بوش رییس جمهور آمریکا بود اعلام می کرد 2 ناو هواپیمابر به خلیج فارس اعزام کرده که بازتاب زیادی در منطقه داشت و حتی در عوام تاثیر داشت، البته قرار نبود جنگ شود اما خودش نوعی نمایش پرچم به شمار می رود که موضوع مهمی است. مهم ترین انگیزه نمایش پرچم، اعلام حضور است.

وقتی یک ناوشکن ایرانی در اقیانوس اطلس یا اقیانوس آرام گشت زنی می کند، رفتن به آنجا چند نتیجه دارد، یکی این که نشان دهنده توانمندی آن کشور است که می تواند یگان هایی داشته باشد که این ماموریت های خطیر را انجام می دهند چون دریا برخلاف خشکی محدودیت ندارد و غیر از آب های سرزمینی بسیار کوچکی که وجود دارد، دریا متعلق به کشور خاصی نیست و هر کشوری که توانایی بیشتری داشته باشد می تواند در دریاها حضور قوی تری داشته باشد.

از طرف دیگر بیش از 95درصد تجارت دنیا در دریاست و کشتی های ایران نیز در بیشتر نقاط دنیا در حال حرکت هستند در این حالت اگر کشتی شما مورد تعرض قرار گیرد و شما نتوانید دفاع کنید یا باید هزینه زیادی برای حفاظت از آن به کشورهای دیگر بپردازید یا قبول کنید کشتی شما را با سرمایه هایی که دارد بدزدند و کار دیگری نمی توان کرد. وقتی شما آنجا باشید در واقع حفاظت از منافع خود کرده اید.همچنین اگر شما در دریا فعال نباشید مثل سده های اخیر، کسان دیگری می آیند و اعمال قدرت می کنند.

در مورد بازتاب جماران نیز وقتی که به آب های آزاد می رویم، سیستم های اطلاعاتی ما همه ناوها و شناورهای کشورهای دیگر را رصد می کنند و تغییرات سلاح ها و تجهیزات آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهند، این موضوع در مورد کشورهای دیگر نسبت به ما هم وجود دارد و خارجی ها نیز وقتی ناوشکن جماران را به عنوان یک ناوشکن تمام ایرانی می بینند و سختی های ساخت آن را نیز می دانند تاثیرات بزرگتری دارد و به مراتب از موضوع نمایش پرچم مهم تر است.

آیا قرار است جماران ماموریت های بلندتری داشته باشد ؟ و آیا این توانایی را جماران دارد؟

همه دریا مثل هم است و تفاوت زیادی ندارد، تنها زمان بیشتری دارد که جماران تا 3 ماه هم در دریا مداومت داشته و مطمئنا می تواند به ماموریت های بلند تر برود. البته این موضوع به تشخیص سلسله مراتب بالاتر بستگی دارد که الان تشخیص داده اند به خلیج عدن و دریای سرخ برویم، هرچند احتمال دارد در همان ماموریت بگویند که به سمت جای دیگری برویم؛ هیچ چیز قطعی نیست و به شرایط بستگی دارد.

تاکنون ناوشکن جماران برنامه ای برای تمرین های مشترک با کشورهای دیگر داشته یا خواهد داشت؟

بله آخرین نمونه، رزمایش مشترکی با چینی ها بود که جماران به عنوان ناو سرفرماندهی این تمرین مشترک را انجام داد و در گذشته نیز با کشورهای عمان و پاکستان رزمایش مشترک دریایی داشتیم.

شما گفتید چندین بار به خلیج عدن رفتید خاطره ای در برخورد با کشورهای دوست یا غیر دوست داشته اید؟

بنده تاکنون با رژیم صهیونیستی برخوردی نداشتم اما با آمریکایی ها بسیار زیاد برخورد داشتیم. 2 سال قبل در همین ناوشکن جماران تمرینی داشتیم و به عنوان فرمانده جماران به خلیج عدن رفتیم. 2 ناو آمریکایی که یکی از آن ها کشتی تحقیقاتی "ایست" و دیگری ناوشکن نوع آلبورگ بود در منطقه شمال شرق مسقط ،پایتخت عمان در دریای عربی، حضور داشتند، هنگام اذان ظهر بود که رفتیم ببینیم چه خبر است. ناوشکن آلبورگ که از انواع جدید به حساب می آمد، ناو تحقیقاتی را اسکورت می کرد و ما در رادار خود آن ها را ردیابی کردیم.

به افرادم گفتم با حداکثر سرعت به سمت آن ها برویم البته کشتی تحقیقاتی سلاح خاصی نداشت اما به محض دیدن ما شروع به حرکت کرد و ناوشکنی که در اطراف او گشت می زد راه خود را به سمت ما کج کرد و مستقیم به طرف ما آمد. این را هم بگویم که در دریا برای حفظ ایمنی، شناورها نباید کمتر از 3 کیلومتر به هم نزدیک شد اما ناوشکن آمریکایی جلوی ما پیچید تا ما به ناو تحقیقاتی نرسیم.

من هم به بچه ها گفتم اصلا ناوشکن آمریکایی را نادیده بگیرید و مستقیم بروید، در بی سیم هم هیچ گفت وگویی نکردیم و سکوت رادیویی داشتیم. در حال رفتن بودیم و فاصله به 500 یارد رسید که ناوشکن آمریکایی چند بار جلوی ما پیچید، ما هم انگار نه انگار که او را دیده ایم و به نزدیکی ناو تحقیقاتی رسیدیم و به گرفتن فیلم و عکس پرداختیم که بفهمیم دقیقا چه می کنند.

در مرحله بعد به فاصله 50 متری ناو تحقیقاتی رسیدیم که بسیار نزدیک است. جالب این بود ناوشکن آن ها کنار کشید و ناو تحقیقاتی هم بعد از این شرایط جمع کرد و به سمت بندر فوجیره عقب نشست. من هم گفته بودم اگر ناو آمریکایی صدا کرد اصلا جواب ندهید و شتر دیدی ندیدی، که آن ها هم اصلا صدا نکردند.

در زمینه دزدان دریایی چه فعالیتی داشتید ؟

البته این موارد زیاد بوده و الان طبیعی شده است و هفته ای یک یا دو مورد یا ماهی چند مورد داریم مثلا 2 سال قبل در ناوشکن البرز بودم که موردی را کشتی اعلام و درخواست کمک کرد. محدوده آن ها تقریبا بالای راس الحد بود و به کشتی مورد حمله قرار گرفته گفتیم به سرعت سمت ما بیاید ، 4 قایق او را محاصره کردند و در حال تیراندازی به او بودند، ما هم سریع به سمت آن ها رفتیم و وقتی رسیدیم قایق های دزدان رفتند چون در کشتی تجاری هیچ فردمسلحی وجود ندارد و این کار غیر قانونی است.

منبع: مشرق نیوز