ورود هاورکرافت‌های ارتش به حوزه عملیات‌های آفندی/ نقش مهم بالگردها در مقابله با دزدان دریایی

به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق، روزی که برای انجام یک گفت وگو به ستاد نیروی دریایی رفته بودیم، نام یکی از مدیریت ها توجهم را جلب کرد: مدیریت هوادریا. بعد که بیشتر راجع به فعالیت های این مدیریت پرسیدیم، معلوم شد که تا چه اندازه توجه به موضوع هوادریا مورد غفلت واقع شده است. آن قدر بس که هیچ یگان دریایی به مأموریتی اعزام نخواهد شد؛ مگر با حمایت هوادریا. اما برای پی بردن به اینکه مفهوم هواگرد در یک یگان دریایی چیست، باید متوجه این حقیقت بود که هر شناور دریایی، همچنان که سطح را می پیماید، باید امکانی برای پایش آسمانش نیز داشته باشد.

ناخدایکم خلبان رضا اسماعیلیان فرمانده «هوادریا»ی نیروى دریایى است، او برای روشن شدن مفهوم هوادریا در نیروی دریایی این گونه توضیح می‌دهد: هوادریا یگان پروازی نیروی دریایی است و حضورش به خاطر ضرورتی است که اجرای موفقیت آمیز مأموریت های نیروی دریایی – در آب های برون مرزی و یا درون مرزی- به آن وابسته است.

هوادریا خود از سامانه پیچید های برخوردار است که اعضایش را به شدت به هم مرتبط کرده است. برای نمونه هواپیماهای گشت و شناسایی، هواپیماهای مسافرتی و یا بالگردهای دریایی، نظیر بالگردهای «آر. اچ» و... دریک همکاری بی بدیل، اهداف نیروی دریایی را دنبال می‌کنند.

مأموریت‌های گشت و شناسایی بیشتر از طریق هواپیماهای موسوم به «فرندشیپ» انجام می‌شود. یکی از موفقیت‌های هوادریا در احیای موفقیت آمیز ماموریت مین‌روبی تعریف شده است. بر این اساس، مطالعاتی صورت گرفت که در نهایت موضوع مین‌روبی توسط بالگرد در دریا احیا شد. کمترین حسن این شیوه مین‌روبی دوری از سطح خطر است؛ خطر انفجار مین که طبیعتاً اگر در سطح صورت بگیرد، مرگبار خواهد بود. این شیوه، اثرِ هنرمندی متخصصان نیروی دریایی است که اینگونه به بار نشسته است.

ناخدا اسماعیلیان برای آشکار شدن اهمیت مأموریت هوادریا به شرح دورانی می‌پردازد که اساساً موضوع هوای دریا مورد توجه قرار گرفت؛ او می‌گوید: باید متوجه بود که مأموریت اصلی نیروی دریایی در دریا انجام می‌شود؛ چه زیر سطح دریا و چه بر فراز دریا. به عبارت روشن‌تر، وقتی عملیاتی در دریا صورت می‌گیرد، باید توانمندی تا آن میزان وجود داشته باشد که به حمایت از جریان این عملیات قادر باشد. اهمیت توجه به هوای دریا از همین‌جا معلوم می‌شود.

و بعد از نقش آفرینی هوادریا در دوران دفاع مقدس این‌گونه یاد می‌کند: هوادریا در جریان دفاع مقدس، کارنامه بسیار موفقی از خود به یادگار گذاشت؛ یک نمونه‌اش در عملیات شکست حصر آبادان اتفاق افتاد؛ آن زمان که بالگردهای آر. اچ هوادریا بخش اعظم شکست حصر آبادان را رقم زد. در حقیقت، هوادریا با اعزام و انتقال موفق نیروها به آبادان و یا خارج کردن مجروحان – و حتی خانواد ه‌ها – از جزیره آبادان، چنان شرایطی را ایجاد کرد که اجرای موفق عملیات شکست حصر آبادان با مانعی مواجه نشود.

این باعث شد که یک پشتیبانی جانانه و مستقیم از نیروها صورت بگیرد و به این ترتیب، مردم هم به نتیجه عملیات و درمجموع به فرجام پیروزمندانه عملیات دل بستند. این یکی از مقوله‌های مهمی است که در کارنامه هوادریا ثبت است.

نقش یگان هوادریا در دوران دفاع مقدس

ناخدا اسماعیلیان اضافه می‌کند: به طور یقین در هر منطقه‌ای که ساحل و دریا با هم تلاقی دارد، آنجاست که اهمیت مأموریت هوا دریا آشکار می‌شود؛ چنان‌که درباره عملیات شکست حصر آبادان این موضوع مصداق دارد.

یک عملیات دریایی، به یگان هوایی، به یگان سطحی و یگان زیرسطحی نیازمند است. اهمیت هوادریا در دوره جنگ بیشتر به چشم آمد و همین باعث شد نگاه‌ها به آن معطوف شود. نیروی دریایی وقتی جنگ را تجربه کرد، کارکردهای هوادریا هم بیشتر نمایان شد. برای نمونه، در جریان عملیات مروارید که طی سه مرحله انجام شد، هوادریا نقش بارزی ایفا کرد. باید زمانی را در نظر آورد که درعملیات شهید صفری – مرحله نخست عملیات مروارید – گروهی از افراد عملیات ویژه به سکوهای البکر و الامیه اعزام شدند. بازگرداندن آنان جز از طریق بالگرد میسر نبود که داستانش مفصل و مشخص است.

فرمانده هوادریای نیروی دریایی در ادامه گفتگوی خود با مجله صف به اهمیت تربیت خلبانان هوادریا و تفاوت‌های تربیت خلبان برای یک واحد دریایی در مقایسه با خلبانی که پروازش بر فراز زمین صورت می‌گیرد، اشاره می‌کند: «موضوع تربیت خلبان برای واحدهای دریایی تا پیش از انقلاب در خارج از کشور انجام می‌شد، ولی بعد از انقلاب به شکل تأثیرگذاری این موضوع مورد توجه قرار گرفت؛ به گونه‌ای که مدتی نپایید که این فرآیند تربیت خلبان بومی شد و هم اکنون نیروی دریایی، خود خلبان‌های هواناوهایش را آموزش می‌دهد. مقدمات آموزش خلبانان هواپیماها با نیروی هوایی است و از آن به بعد یک رشته از آموزش‌ها را نیروی دریایی برگزار می کند. خلبانان بالگردهایمان را هم از طریق مرکز تربیت خلبان شهید وطن‌پور که در اصفهان مستقر است، تأمین می‌کنیم.»

انواع بالگردهای موجود در یگان هوادریا

فرمانده هوادریای نیروی دریایی، خود، آموزش دیده مرکز شهید وطن‌پور است؛ مرکزی که خلبان‌های بالگردهای نیروی زمینی را تربیت می‌کند. شماری از دانشجویان دانشگاه نوشهر به عنوان خلبان انتخاب می‌شوند و بعد برای ادامه آموزش به مرکز شهید وطن‌پور اعزام می‌شوند. وقتی خلبان از این مرکز دانش‌آموخته شد، به یگان مبدأ خود –نیروی دریایی – بازمی‌گردد. تازه باید سبک‌ها و مهارت‌های پرواز بر فراز دریا را بیاموزد که بسیار متفاوت از پرواز بر فراز زمین است. بالگردهای «آر. اچ»، «اس. اچ» و «ای. بی» در نیروی دریایی هر یک مأموریتی خاص به عهده دارند: آر. ا چ‌ها مخصوص مین‌روبی هستند و اس. اچ‌ها به بالگردهای «ضد زیردریایی» متصف هستند و سرانجام بالگردهای ای. بی، برای ضد سطحی‌ها در نظر گرفته شده‌اند.

پیشینه اعزام بالگردها به مأموریت آب‌های دور – که دیر زمانی است انجام می‌شود – از همان اعزام اولین ناوگروه آغاز شده و تا به امروز ادامه یافته است. بالگردها – از نمونه‌های گوناگونش – به عنوان بخشی از فرآیند مأموریت تحت امر مجموعه ناو قرار می‌گیرند که هدایتش بر عهده فرمانده ناو است.

به عبارت روشن‌تر، هر گاه که فرمانده ناو تشخیص دهد، راجع به موضوع در - مثلاً- 60 مایلی ناو شناسایی و تحقیق صورت گیرد، آنگاه پس از صدور دستور، این بالگرد است که به منطقه مورد نظر اعزام و نتیجه شناسایی‌ها را به اطلاع می‌رساند. این بالگردها، در صورت نیاز می‌توانند به صورت آفندی – البته با دستور فرمانده - نیز عمل کنند؛ زیرا بالگردها مجهز به موشک هستند.

بالگرد، علاوه بر آفند پدافند هم می‌کند. ناخدا اسماعیلیان در پایان این مصاحبه تاکید کرد: بالگرد با شناور، به دو هزار کیلومتر دورتر از آب‌های سرزمینی اعزام می‌شود. آنچه آشکار است، وظیفه اصلی‌اش –در صورت نیاز – آفند است، اما تحقیقاً ناو ما در آن آب‌های دور از طریق هیچ کشوری تحت حمله قرار نمی‌گیرد، ولی کارکردهای پدافندی این بالگرد هنگامی است که بخواهند از آب‌های سرزمین دفاع کنند.

منبع: مشرق نیوز