نگاهی به 6 کروز دریایی ساخت ایران
از قدرت "قادر" 200 کیلومتری تا سرعت "نور" ضد جنگال +عکس
مجموعههای پرتابگرهای متحرک ساحلی که هر یک برخوردار از رادار، واحد فرماندهی و کنترل و چندین پرتابگر هستند، از مزیت های مهم موشک های کروز دریای ایران محسوب میشوند. این سامانهها که به صورت خوداتکا عمل کرده و نقش مهمی در دفاع ساحلی در برابر واحدهای شناور دشمن دارند در عین حال قابلیت شبکه شدن با هم را نیز دارا هستند.
به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق، سخنان روزهای اخیر سردار تنگسیری جانشین فرمانده نیروی دریایی سپاه درباره نصب موفق موشک های کروز «قادر» بر روی شناورهای تندر ندسا، بار دیگر نشان داد قدرت موشکی نیروهای مسلح کشورمان از رشد و قدرت فزاینده ای برخوردار است. به گفته دریادار تنگسیری بالگردهای MIL17 سپاه نیز هم اکنون به موشک‌های کروز 120 کیلومتری «نور» و بالگردهای کوچک 206 نیز به موشک های کروز برد کوتاه «نصر» مجهز شده‌اند.
اما متخصان دفاعی ایران تاکنون چه نوع موشک های کروز دریایی را ساخته و آماده مقابله با دشمن کرده اند؟
در پاسخ ابتدا باید اشاره کرد که بسیاری از موشک‌های هوا به سطح و سطح به سطح ساخته شده در واقع هواپیمایی با یک سرجنگی هستند زیرا پیکربندی آنها شباهت زیادی به هواپیما دارد. وجود بال به صورت ثابت یا باز شونده، پیشران هواتنفسی از نوع توربوجت یا توربوفن و از همه مهمتر نحوه پرواز غیر بالستیک و یا کاملاً مشابه هواپیما از شاخصههای مشترک اغلب این موشکها است.
اما اصلیترین مشخصه این نوع موشکها پرواز در ارتفاع بسیار نزدیک به سطح زمین و عموماً کمتر از 30 متری در فاز پیمایشی (کروز) از مراحل حرکت آن است که بخش بسیار زیادی از زمان پرواز آنها را شامل میشود از این رو این موشکها به نام کروز شناخته شدند بر خلاف تصور نادرستی که این واژه را به قابلیت هدایت در موشک نسبت میدهد.
اغلب موشک‌های کروز ساخته شده دارای سرعتهای کمتر از صوت هستند اما برخی نمونههای جدید در بخش نهایی پرواز (فاز ترمینال) به سرعت مافوق رسیده و برخی نیز از ابتدای پرواز، سریعتر از صوت حرکت میکنند.
موشک‌های کروز از هواپیما، پرتابگر زمینی، کشتی و زیردریایی شلیک میشوند و انواع مختلف آنها برای حمله به رادارها، کشتیها و اهداف زمینی توسعه یافتهاند. برد نمونههای مختلف ساخته شده این نوع موشکها از چند ده کیلومتر تا چند هزار کیلومتر است.
برخی از مهمترین اجزاء مشترک همه این موشکها شامل پیشران راکتی برای نمونههای برد کوتاه تا متوسط و موتور جت برای نمونههای دوربرد، خلبان خودکار، ارتفاعسنج (برای اندازهگیری ارتفاع از سطح آب و پرواز در نزدیکی آن) و جستجوگر هدف که عموماً از نوع راداری، تصویری یا حرارتی است.
پس از جنگ تحمیلی 8 ساله عراق علیه کشورمان و مشاهده عملکرد موشکهایی همچون هارپون در اختیار نیروی دریایی ارتش ایران، موشک فرانسوی اگزوست در اختیار عراق و نیز استفاده از موشک کرم ابریشم توسط هر دو طرف، سرمایهگذاری قابل توجهی در وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح برای طراحی، ساخت و تولید موشک‌های ضد کشتی با بردهای متنوع خصوصاً انواع کروز که قابلیت شلیک از سه دسته اصلی پرتابگرها یعنی شناورها، هواگردها و سکوهای زمینی را داشته باشند صورت گرفت.
در این گزارش به معرفی 6 نوع از موشک‌های ضد کشتی ساخت کشورمان میپردازیم که همه آنها عملکرد کروز دارند هر چند برخی از منابع بین المللی، بیشتر بودن برد موشک از 50 کیلومتر را شرط نامگذاری آن به عنوان کروز میدانند.
کوثر
این موشک به عنوان یک سلاح ضد کشتی با پیشرانه راکتی سوخت جامد، سبک و برد کوتاه ساخته شده است. 3 گونه مختلف این موشک دستکم در دو مؤلفه وزن و برد با هم تفاوتهای محسوسی دارند. نمونه آخر یعنی کوثر-3 با وزن 120 کیلوگرم و برد 25 کیلومتر دارای سر جنگی به جرم 29 کیلوگرم بوده و به سرعتی نزدیک به 0.8 سرعت صوت میرسد.
بنا بر اطلاعات منتشر شده یکی از 3 گونه موشک کوثر دارای جستجوگر اپتیکی و یک نمونه هم از نوع راداری است. این موشک سبک با نصب روی قایقهای تندرو از جمله ذوالفقار (IPS-18) و سایر شناورهای تندرو نقش مهمی در افزایش توان تهاجمی آنها ایفا نموده است.
همچنین بالگرد شاهد285 و پهپاد تهاجمی کرار نیز هر یک با دو فروند از این موشک مشاهده شده‌اند. تصویر زیر نیز که مربوط به رزمایشی دریایی در چندین سال قبل است به سکوی ساحلی موشک کوثر نسبت داده میشد اما پس از رونمایی از موشک ظفر ابهاماتی در این زمینه ایجاد شد.
ظفر
موشک کروز ظفر که در سال 1391 معرفی شد به طور کلی شباهت شکلی و ابعادی به موشک‌های کوثر دارد خصوصاً تصویر قبلی بیشتر مشابه موشک ظفر است تا نمونههای نمایش داده شده از کوثر. در هر صورت با مقایسه تصاویر ظفر با کوثر میتوان نتیجه گرفت در مقایسه با کوثر، طول ظفر بیشتر بوده، بالهای آن به عقب بدنه نزدیکتر هستند و ضمن تغییر شکل بال و حفظ حدود اندازه دهانه بال، مساحت آن افزایش یافته است. این تغییرات میتواند نشانه افزایش وزن ظفر نسبت به کوثر باشد. این وزن بیشتر احتمالاً صرف افزایش وزن سرجنگی و شاید هم پیشران شده باشد.
این فرضیات با توجه به معرفی شدن ظفر به عنوان موشکی با قدرت تخریب بالا تقویت میشود. همچنین در زمان رونمایی اعلام شد موشک کروز ضد کشتی ظفر کوتاهبرد، دارای جستجوگر راداری، وزن کم، دقت بالا و مقاوم در برابر جنگ الکترونیک بوده، توانایی پرواز در ارتفاع بسیار پائین را داشته و برای انهدام اهداف کوچک و متوسط طراحی شده است.
این موشک نیز قابل نصب بر روی شناورهای سبک و تندرو بوده و همانطور که اشاره شد احتمالاً دارای قدرت تخریب بالاتر و تا حدودی برد بیشتر نسبت به آخرین نسل از موشک کوثر است. ارزیابی کارشناسان خارجی برای موشکهایی در رده ظفر و کوثر نشان میدهد به دلیل ابعاد کوچک و سرعت نسبتاً بالا این موشکها اهداف دشواری برای سامانههای دفاعی ناوهای مورد حمله خواهند بود.
نصر
موشک کروز ضد کشتی نصر در زمره سلاحهایی با برد کوتاه تا متوسط قرار میگیرد. اصلیترین تفاوت این موشک با کوثر و ظفر میزان بالای سرجنگی است که قدرت تخریب بسیار بالایی برای آن ایجاد نموده. موشک 350 کیلوگرمی نصر-1 با برد دستکم 35 کیلومتر حاوی یک سرجنگی نیمه زرهی 130 کیلوگرمی بوده که در حدود 4.5 برابر سرجنگی موشک کوثر-3 است.
به گزارش مشرق، موشک ضد کشتی و کروز نصر-1 پس از قرار گرفتن در خط تولید، به فهرست تسلیحات شناورهای تندرو اضافه شد که برد دورایستایی بهتری به آنها در مقابله با ناوهای دشمن میدهد. علاوه بر شناورهای C-14 که فیلم شلیک موشک از آن در زمان نمایش خط تولید در اختیار رسانهها قرار گرفت شناورهای تندرو دیگر از جمله ذوالفقار نیز به این موشک هدایت راداری و قدرتمند مجهز شده‌اند. ممکن است این موشک نیز مانند کوثر دارای نمونهای برخوردار جستجوگر تصویری باشد.
موشک نصر دارای سکوهای ساحلی خوداتکا نیز بوده که با استقرار روی کامیون از تحرک مناسبی برخوردار شده‌اند. نمونه هواپرتاب این موشک کروز هم به تولید رسیده که روی هواپیماهای جنگنده نظیر اف-4 فانتوم نیروی هوایی ارتش نصب میشود. به علاوه در بازدید رئیس جمهور از نیروی دریایی سپاه در بندرعباس نیز یک بالگرد بل206 مجهز به یک موشک نصر در زیر بدنه به نمایش در آمد.
قاعدتاً روش شلیک موشک بدین ترتیب است که ابتدا موشک رها شده و با کمی فاصله گرفتن از بالگرد موتور راکتی آن روشن شده و به سمت هدف حرکت میکند. بنا بر این سایر بالگردهای همرده مانند شاهد278 و شاهد285 نیز میتوانند با روشی مشابه این موشک را شلیک نمایند.
بالگردهای میل-17/171 نیروی دریایی سپاه نیز از نامزدهای کاربری این موشک هستند که میتوانند چندین فروند از آن را در جایگاههای دو طرف بدنه خود حمل نمایند. بدیهی است پرتاب این موشک از هواپیماهای جنگنده از ارتفاعها و سرعتهای بیشتر باز هم به افزایش برد دورایستایی موشک منجر خواهد شد.
نور
موشک ضد کشتی و کروز نور از اولین نمونههای این نوع موشکها بود که در سالهای دهه 1370 به خدمت نیروهای مسلح کشورمان در آمد. موشک نور با طول 6.38 متر که 1.24 متر آن مربوط به موتور راکتی اولیه است، 715 کیلوگرم جرم داشته که 175 کیلوگرم آن مربوط به سرجنگی نفوذگر نیمه زرهی موجود در آن است. برد این موشک 120 کیلومتر بوده و میتواند با سرعت نزدیک به 0.9 ماخ پرواز کند.
ناوچههای رده تندر و سینا، ناوهای رده بایندر و ناوشکن (ناو محافظ) رده الوند و جماران، هواناوهای BH-7، بالگردهای میل-17/171 و هواپیماهای جنگنده مانند اف-4 فانتوم از جمله تجهیزات نیروهای دریایی سپاه و ارتش و نیروی هوایی ارتش هستند که این موشک را به کار میبرند.
همچنین مجموعههای پرتابگرهای متحرک ساحلی که هر یک برخوردار از رادار، واحد فرماندهی و کنترل و چندین پرتابگر هستند دیگر سامانه کاربر موشک نور محسوب میشوند. این سامانهها که به صورت خوداتکا عمل میکنند نقش مهمی در دفاع ساحلی در برابر واحدهای شناور دشمن دارند که البته سامانههای مستقر شده در مناطق مختلف قابلیت شبکه شدن با هم را نیز دارند.
موشک نور برای پرتاب از شناورها یا سکوهای ساحلی با یک موتور راکتی اولیه سوخت جامد سرعت گرفته و پس از جدا شدن این پیشران، با موتور توربوجت که ورودی هوای آن زیر بدنه و بین دو بال پائینی قرار دارد به مسیر خود ادامه میدهد. در فواصل نزدیک هدف، موشک ارتفاع خود را به چند متری سطح آب میرساند تا کار شناسایی و درگیری دشمن با آن سخت شده و موشک به بخشی از هدف که نزدیک آب است اصابت کند که سبب ایجاد بیشترین آسیب در هدف شده و احتمال غرق شدن آن را افزایش میدهد.
قادر
موشک قادر نمونهای جدید از موشک نور است که برد آن افزایش یافته است. قادر با بهرهمندی از ساختار و طراحی مشابه و حتی ابعاد نزدیک به نور، دستکم 220 کیلومتر برد دارد. در واقع به نظر میرسد متخصصان صنعت موشکی کشور برای تولید موشک قادر از نظر فیزیکی تنها کمی طول موشک نور را افزایش داده باشند. همانطور که در تصویر زیر پیداست قطر و بالهای دو موشک نیز مشابه هم هستند و این مشابهت بالای دو موشک، قیمت تمام شده موشک جدید را به میزان قابل توجهی کاهش میدهد.
از توانمندیهای اعلام شده برای موشک قادر باید به سامانه خلبان خودکار دیجیتال، سامانه ناوبری با دقت بالا، امکان برنامهریزی موشک قبل از شلیک، امکان هدفگیری اهداف با سطح مقطع راداری پایین، رادار پیشرفته با قابلیت مقابله با جنگ الکترونیک، آمادهسازی و واکنش سریع موشک برای حمله به هدف و توانایی ضربه زدن به اهداف ساحلی علاوه بر هدفهای شناور اشاره نمود.
به گزارش مشرق، موشک قادر نیز مانند نور از سکوهای متحرک ساحلی، ناوچهها و ناوشکنها، هواپیماهای جنگنده و بالگرد میل-17/171 پرتاب میشود. پرتابگرهای جعبهای موشک قادر که برای پرتاب آن از سطح به کار میرود نیز مشابهت بالایی با نمونههای مورد استفاده برای موشک نور دارد که این نیز دلیل دیگری برای طی شدن یک سیر منطقی در توسعه موشک‌های کروز دریایی کشور است.
با توجه به پرواز این موشکها در ارتفاع بسیار پایین، رادار کشتیها به طور مستقل از رادارهای هواپایه و در بهترین حالت با در نظر نگرفتن سطح مقطع راداری کم موشک‌های نور و قادر از حدود 30 کیلومتری (با توجه به انحنای کره زمین) امکان رؤیت آنها را خواهد داشت و در این صورت با توجه به سرعت این موشکها که بین 0.8 تا 0.9 ماخ (277 تا 312 متر بر ثانیه در سطح دریا در دمای 25 درجه سانتیگراد) است، دشمن تنها حدود 96 تا 108 ثانیه زمان برای واکنش خواهد داشت.
لازم به ذکر است نیروی دریایی آمریکا احتمال اصابت نمونههای مشابه خارجی از این موشکها را در اواسط دهه 1990 در حدود 85 درصد برآورد نموده بود.
این در حالی است که امروزه هر چند سامانههای کشف و هدفگیری و تسلیحات دفاعی ناوها پیشرفت نموده اما موشکها نیز با بهرهگیری از فناوریهای جدید کاهش سطح مقطع راداری و نیز سامانههای پیشرفته راداری همچنان برگهای برنده خود را برای مغلوب کردن سامانههای دفاع موشکی دشمن خصوصاً در صورت شلیک پرتعداد به سمت یک کشتی حفظ نمودهاند.
رعد
موشک رعد بزرگترین، دوربردترین و مخربترین کروز دریایی ایران است. به نظر میرسد این موشک، توسعهای بومی از موشک کرم ابریشم چین (نمونهای از موشک استیکس شوروی سابق) باشد. رعد دارای موتور توربوجت بوده که هوای لازم آن از دو ورودی نصب شده در طرفین موشک تأمین میشود. یک بوستر راکتی سوخت جامد نیز در ابتدای پرتاب به این موشک سنگین انرژی لازم را میدهد.
برد این موشک هدایت راداری بالغ بر 350 کیلومتر بوده و از یک پرتابگر متحرک شنیدار زرهی شلیک میشود. احتمالاً سرجنگی این موشک مشابه نمونههای همرده خارجی چند صد کیلوگرم است. رعد شبیهترین موشک کروز ایرانی به یک هواپیما بوده و ساختار بال و دُم آن به هواپیما بسیار شباهت دارد. سرعت این موشک را نیز میتوان بین 0.6 تا 0.8 ماخ تخمین زد.
این موشک که سابقه معرفی آن به حدود یک دهه قبل میرسد در رژههای نیروهای مسلح چندین بار به نمایش در آمده و به نظر میرسد به تولید انبوه رسیده باشد. در زمان نمایش خط تولید آن، رادار موجود در دماغه از یک آنتن منحنی برخوردار بود اما با توجه به پیشرفتهای چند سال اخیر کشور در زمینه سامانههای دیجیتال و آنتنهای مسطح و حتی رادارهای آرایه فازی که نمونهای از این توانمندیها در رادار موشک‌های شاهین/شلمچه و ظفر نمود داشته ممکن است بهسازیهایی هم در این موشک انجام شده و یا نمونهای جدید از آن با موتورهای جت داخلی پیشرفتهتر تولید شود.
به گزارش مشرق، برد بالای موشک‌های نور، قادر و رعد موجب فراهم شدن امکان استقرار پرتابگرها در عمق خاک خودی و در نتیجه کاهش احتمال شناسایی شدن توسط دشمن، فضای بیشتر برای تغییر مکان پس از اجرای یک عملیات یا اجرای امنتر چندین شلیک (برای پرتابگرهای حاوی چند موشک) از یک منطقه میشود که این کار با توجه به افزایش امکان رؤیت سامانه توسط دشمن پس از اجرای عملیات و جلوگیری از ضربه متقابل دشمن به آن مفید خواهد بود.
سامانههای موشکی ضد کشتی و کروز ایرانی هر یک برای طیفی از اهداف و بردهای مختلف توسعه یافتهاند که در مجموع آرایهای همگون از سلاحهایی دقیق، کارامد و با احتمال اصابت بالا را برای دفاع همه جانبه از سواحل طولانی کشورمان در جنوب و شمال در برابر انواع شناورهای کوچک و بزرگ دشمن به وجود آوردهاند. منبع: مشرق نیوز
اما متخصان دفاعی ایران تاکنون چه نوع موشک های کروز دریایی را ساخته و آماده مقابله با دشمن کرده اند؟
در پاسخ ابتدا باید اشاره کرد که بسیاری از موشک‌های هوا به سطح و سطح به سطح ساخته شده در واقع هواپیمایی با یک سرجنگی هستند زیرا پیکربندی آنها شباهت زیادی به هواپیما دارد. وجود بال به صورت ثابت یا باز شونده، پیشران هواتنفسی از نوع توربوجت یا توربوفن و از همه مهمتر نحوه پرواز غیر بالستیک و یا کاملاً مشابه هواپیما از شاخصههای مشترک اغلب این موشکها است.
اما اصلیترین مشخصه این نوع موشکها پرواز در ارتفاع بسیار نزدیک به سطح زمین و عموماً کمتر از 30 متری در فاز پیمایشی (کروز) از مراحل حرکت آن است که بخش بسیار زیادی از زمان پرواز آنها را شامل میشود از این رو این موشکها به نام کروز شناخته شدند بر خلاف تصور نادرستی که این واژه را به قابلیت هدایت در موشک نسبت میدهد.
اغلب موشک‌های کروز ساخته شده دارای سرعتهای کمتر از صوت هستند اما برخی نمونههای جدید در بخش نهایی پرواز (فاز ترمینال) به سرعت مافوق رسیده و برخی نیز از ابتدای پرواز، سریعتر از صوت حرکت میکنند.
موشک‌های کروز از هواپیما، پرتابگر زمینی، کشتی و زیردریایی شلیک میشوند و انواع مختلف آنها برای حمله به رادارها، کشتیها و اهداف زمینی توسعه یافتهاند. برد نمونههای مختلف ساخته شده این نوع موشکها از چند ده کیلومتر تا چند هزار کیلومتر است.
برخی از مهمترین اجزاء مشترک همه این موشکها شامل پیشران راکتی برای نمونههای برد کوتاه تا متوسط و موتور جت برای نمونههای دوربرد، خلبان خودکار، ارتفاعسنج (برای اندازهگیری ارتفاع از سطح آب و پرواز در نزدیکی آن) و جستجوگر هدف که عموماً از نوع راداری، تصویری یا حرارتی است.
پس از جنگ تحمیلی 8 ساله عراق علیه کشورمان و مشاهده عملکرد موشکهایی همچون هارپون در اختیار نیروی دریایی ارتش ایران، موشک فرانسوی اگزوست در اختیار عراق و نیز استفاده از موشک کرم ابریشم توسط هر دو طرف، سرمایهگذاری قابل توجهی در وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح برای طراحی، ساخت و تولید موشک‌های ضد کشتی با بردهای متنوع خصوصاً انواع کروز که قابلیت شلیک از سه دسته اصلی پرتابگرها یعنی شناورها، هواگردها و سکوهای زمینی را داشته باشند صورت گرفت.
در این گزارش به معرفی 6 نوع از موشک‌های ضد کشتی ساخت کشورمان میپردازیم که همه آنها عملکرد کروز دارند هر چند برخی از منابع بین المللی، بیشتر بودن برد موشک از 50 کیلومتر را شرط نامگذاری آن به عنوان کروز میدانند.
کوثر
این موشک به عنوان یک سلاح ضد کشتی با پیشرانه راکتی سوخت جامد، سبک و برد کوتاه ساخته شده است. 3 گونه مختلف این موشک دستکم در دو مؤلفه وزن و برد با هم تفاوتهای محسوسی دارند. نمونه آخر یعنی کوثر-3 با وزن 120 کیلوگرم و برد 25 کیلومتر دارای سر جنگی به جرم 29 کیلوگرم بوده و به سرعتی نزدیک به 0.8 سرعت صوت میرسد.
موشک کروز ضد کشتی کوثر
بنا بر اطلاعات منتشر شده یکی از 3 گونه موشک کوثر دارای جستجوگر اپتیکی و یک نمونه هم از نوع راداری است. این موشک سبک با نصب روی قایقهای تندرو از جمله ذوالفقار (IPS-18) و سایر شناورهای تندرو نقش مهمی در افزایش توان تهاجمی آنها ایفا نموده است.
همچنین بالگرد شاهد285 و پهپاد تهاجمی کرار نیز هر یک با دو فروند از این موشک مشاهده شده‌اند. تصویر زیر نیز که مربوط به رزمایشی دریایی در چندین سال قبل است به سکوی ساحلی موشک کوثر نسبت داده میشد اما پس از رونمایی از موشک ظفر ابهاماتی در این زمینه ایجاد شد.
ظفر
موشک کروز ظفر که در سال 1391 معرفی شد به طور کلی شباهت شکلی و ابعادی به موشک‌های کوثر دارد خصوصاً تصویر قبلی بیشتر مشابه موشک ظفر است تا نمونههای نمایش داده شده از کوثر. در هر صورت با مقایسه تصاویر ظفر با کوثر میتوان نتیجه گرفت در مقایسه با کوثر، طول ظفر بیشتر بوده، بالهای آن به عقب بدنه نزدیکتر هستند و ضمن تغییر شکل بال و حفظ حدود اندازه دهانه بال، مساحت آن افزایش یافته است. این تغییرات میتواند نشانه افزایش وزن ظفر نسبت به کوثر باشد. این وزن بیشتر احتمالاً صرف افزایش وزن سرجنگی و شاید هم پیشران شده باشد.
موشک کروز ضد کشتی ظفر
این فرضیات با توجه به معرفی شدن ظفر به عنوان موشکی با قدرت تخریب بالا تقویت میشود. همچنین در زمان رونمایی اعلام شد موشک کروز ضد کشتی ظفر کوتاهبرد، دارای جستجوگر راداری، وزن کم، دقت بالا و مقاوم در برابر جنگ الکترونیک بوده، توانایی پرواز در ارتفاع بسیار پائین را داشته و برای انهدام اهداف کوچک و متوسط طراحی شده است.
این موشک نیز قابل نصب بر روی شناورهای سبک و تندرو بوده و همانطور که اشاره شد احتمالاً دارای قدرت تخریب بالاتر و تا حدودی برد بیشتر نسبت به آخرین نسل از موشک کوثر است. ارزیابی کارشناسان خارجی برای موشکهایی در رده ظفر و کوثر نشان میدهد به دلیل ابعاد کوچک و سرعت نسبتاً بالا این موشکها اهداف دشواری برای سامانههای دفاعی ناوهای مورد حمله خواهند بود.
شلیک موشک ظفر از قایق تندرو ذوالفقار؛ رادار هدفیابی روی دکل شناور قابل مشاهده است
نصر
موشک کروز ضد کشتی نصر در زمره سلاحهایی با برد کوتاه تا متوسط قرار میگیرد. اصلیترین تفاوت این موشک با کوثر و ظفر میزان بالای سرجنگی است که قدرت تخریب بسیار بالایی برای آن ایجاد نموده. موشک 350 کیلوگرمی نصر-1 با برد دستکم 35 کیلومتر حاوی یک سرجنگی نیمه زرهی 130 کیلوگرمی بوده که در حدود 4.5 برابر سرجنگی موشک کوثر-3 است.
نمونه هواپرتاب موشک نصر در کنار اف-4ئی
به گزارش مشرق، موشک ضد کشتی و کروز نصر-1 پس از قرار گرفتن در خط تولید، به فهرست تسلیحات شناورهای تندرو اضافه شد که برد دورایستایی بهتری به آنها در مقابله با ناوهای دشمن میدهد. علاوه بر شناورهای C-14 که فیلم شلیک موشک از آن در زمان نمایش خط تولید در اختیار رسانهها قرار گرفت شناورهای تندرو دیگر از جمله ذوالفقار نیز به این موشک هدایت راداری و قدرتمند مجهز شده‌اند. ممکن است این موشک نیز مانند کوثر دارای نمونهای برخوردار جستجوگر تصویری باشد.
شلیک موشک کروز ضد کشتی نصر از پرتابگر ساحلی
موشک نصر دارای سکوهای ساحلی خوداتکا نیز بوده که با استقرار روی کامیون از تحرک مناسبی برخوردار شده‌اند. نمونه هواپرتاب این موشک کروز هم به تولید رسیده که روی هواپیماهای جنگنده نظیر اف-4 فانتوم نیروی هوایی ارتش نصب میشود. به علاوه در بازدید رئیس جمهور از نیروی دریایی سپاه در بندرعباس نیز یک بالگرد بل206 مجهز به یک موشک نصر در زیر بدنه به نمایش در آمد.
موشک نصر زیر بدنه بالگرد بل206
این بالگرد میتواند به سرعت پیمایشی (کروز) بالاتر از 200 کیلومتر بر ساعت برسد که سرعت اولیه قابل توجهی به موشک میدهد. همچنین توان رسیدن به ارتفاع پروازی بیش از 3500 متر نیز در کنار سرعت اولیهای که بالگرد به موشک میدهد برد نصر را در صورت شلیک از بالگرد به طور محسوسی افزایش خواهد داد.قاعدتاً روش شلیک موشک بدین ترتیب است که ابتدا موشک رها شده و با کمی فاصله گرفتن از بالگرد موتور راکتی آن روشن شده و به سمت هدف حرکت میکند. بنا بر این سایر بالگردهای همرده مانند شاهد278 و شاهد285 نیز میتوانند با روشی مشابه این موشک را شلیک نمایند.
بالگردهای میل-17/171 نیروی دریایی سپاه نیز از نامزدهای کاربری این موشک هستند که میتوانند چندین فروند از آن را در جایگاههای دو طرف بدنه خود حمل نمایند. بدیهی است پرتاب این موشک از هواپیماهای جنگنده از ارتفاعها و سرعتهای بیشتر باز هم به افزایش برد دورایستایی موشک منجر خواهد شد.
نور
موشک ضد کشتی و کروز نور از اولین نمونههای این نوع موشکها بود که در سالهای دهه 1370 به خدمت نیروهای مسلح کشورمان در آمد. موشک نور با طول 6.38 متر که 1.24 متر آن مربوط به موتور راکتی اولیه است، 715 کیلوگرم جرم داشته که 175 کیلوگرم آن مربوط به سرجنگی نفوذگر نیمه زرهی موجود در آن است. برد این موشک 120 کیلومتر بوده و میتواند با سرعت نزدیک به 0.9 ماخ پرواز کند.
شلیک موشک نور از ناوشکن البرز
ناوچههای رده تندر و سینا، ناوهای رده بایندر و ناوشکن (ناو محافظ) رده الوند و جماران، هواناوهای BH-7، بالگردهای میل-17/171 و هواپیماهای جنگنده مانند اف-4 فانتوم از جمله تجهیزات نیروهای دریایی سپاه و ارتش و نیروی هوایی ارتش هستند که این موشک را به کار میبرند.
همچنین مجموعههای پرتابگرهای متحرک ساحلی که هر یک برخوردار از رادار، واحد فرماندهی و کنترل و چندین پرتابگر هستند دیگر سامانه کاربر موشک نور محسوب میشوند. این سامانهها که به صورت خوداتکا عمل میکنند نقش مهمی در دفاع ساحلی در برابر واحدهای شناور دشمن دارند که البته سامانههای مستقر شده در مناطق مختلف قابلیت شبکه شدن با هم را نیز دارند.
موشک کروز ضد کشتی نور
موشک نور برای پرتاب از شناورها یا سکوهای ساحلی با یک موتور راکتی اولیه سوخت جامد سرعت گرفته و پس از جدا شدن این پیشران، با موتور توربوجت که ورودی هوای آن زیر بدنه و بین دو بال پائینی قرار دارد به مسیر خود ادامه میدهد. در فواصل نزدیک هدف، موشک ارتفاع خود را به چند متری سطح آب میرساند تا کار شناسایی و درگیری دشمن با آن سخت شده و موشک به بخشی از هدف که نزدیک آب است اصابت کند که سبب ایجاد بیشترین آسیب در هدف شده و احتمال غرق شدن آن را افزایش میدهد.
قادر
موشک قادر نمونهای جدید از موشک نور است که برد آن افزایش یافته است. قادر با بهرهمندی از ساختار و طراحی مشابه و حتی ابعاد نزدیک به نور، دستکم 220 کیلومتر برد دارد. در واقع به نظر میرسد متخصصان صنعت موشکی کشور برای تولید موشک قادر از نظر فیزیکی تنها کمی طول موشک نور را افزایش داده باشند. همانطور که در تصویر زیر پیداست قطر و بالهای دو موشک نیز مشابه هم هستند و این مشابهت بالای دو موشک، قیمت تمام شده موشک جدید را به میزان قابل توجهی کاهش میدهد.
موشک ضد کشتی قادر در کنار نور
از توانمندیهای اعلام شده برای موشک قادر باید به سامانه خلبان خودکار دیجیتال، سامانه ناوبری با دقت بالا، امکان برنامهریزی موشک قبل از شلیک، امکان هدفگیری اهداف با سطح مقطع راداری پایین، رادار پیشرفته با قابلیت مقابله با جنگ الکترونیک، آمادهسازی و واکنش سریع موشک برای حمله به هدف و توانایی ضربه زدن به اهداف ساحلی علاوه بر هدفهای شناور اشاره نمود.
شلیک موشک کروز قادر از پرتابگر ساحلی
به گزارش مشرق، موشک قادر نیز مانند نور از سکوهای متحرک ساحلی، ناوچهها و ناوشکنها، هواپیماهای جنگنده و بالگرد میل-17/171 پرتاب میشود. پرتابگرهای جعبهای موشک قادر که برای پرتاب آن از سطح به کار میرود نیز مشابهت بالایی با نمونههای مورد استفاده برای موشک نور دارد که این نیز دلیل دیگری برای طی شدن یک سیر منطقی در توسعه موشک‌های کروز دریایی کشور است.
موشک قادر نصب شده زیر بال هواپیمای اف-4ئی ارتش
با توجه به پرواز این موشکها در ارتفاع بسیار پایین، رادار کشتیها به طور مستقل از رادارهای هواپایه و در بهترین حالت با در نظر نگرفتن سطح مقطع راداری کم موشک‌های نور و قادر از حدود 30 کیلومتری (با توجه به انحنای کره زمین) امکان رؤیت آنها را خواهد داشت و در این صورت با توجه به سرعت این موشکها که بین 0.8 تا 0.9 ماخ (277 تا 312 متر بر ثانیه در سطح دریا در دمای 25 درجه سانتیگراد) است، دشمن تنها حدود 96 تا 108 ثانیه زمان برای واکنش خواهد داشت.
لازم به ذکر است نیروی دریایی آمریکا احتمال اصابت نمونههای مشابه خارجی از این موشکها را در اواسط دهه 1990 در حدود 85 درصد برآورد نموده بود.
این در حالی است که امروزه هر چند سامانههای کشف و هدفگیری و تسلیحات دفاعی ناوها پیشرفت نموده اما موشکها نیز با بهرهگیری از فناوریهای جدید کاهش سطح مقطع راداری و نیز سامانههای پیشرفته راداری همچنان برگهای برنده خود را برای مغلوب کردن سامانههای دفاع موشکی دشمن خصوصاً در صورت شلیک پرتعداد به سمت یک کشتی حفظ نمودهاند.
رعد
موشک رعد بزرگترین، دوربردترین و مخربترین کروز دریایی ایران است. به نظر میرسد این موشک، توسعهای بومی از موشک کرم ابریشم چین (نمونهای از موشک استیکس شوروی سابق) باشد. رعد دارای موتور توربوجت بوده که هوای لازم آن از دو ورودی نصب شده در طرفین موشک تأمین میشود. یک بوستر راکتی سوخت جامد نیز در ابتدای پرتاب به این موشک سنگین انرژی لازم را میدهد.
موشک کروز رعد و پرتابگر آن؛ ورودی هوای موتور در تصویر چپ مشهود است
برد این موشک هدایت راداری بالغ بر 350 کیلومتر بوده و از یک پرتابگر متحرک شنیدار زرهی شلیک میشود. احتمالاً سرجنگی این موشک مشابه نمونههای همرده خارجی چند صد کیلوگرم است. رعد شبیهترین موشک کروز ایرانی به یک هواپیما بوده و ساختار بال و دُم آن به هواپیما بسیار شباهت دارد. سرعت این موشک را نیز میتوان بین 0.6 تا 0.8 ماخ تخمین زد.
موشک کروز ضد کشتی رعد
این موشک که سابقه معرفی آن به حدود یک دهه قبل میرسد در رژههای نیروهای مسلح چندین بار به نمایش در آمده و به نظر میرسد به تولید انبوه رسیده باشد. در زمان نمایش خط تولید آن، رادار موجود در دماغه از یک آنتن منحنی برخوردار بود اما با توجه به پیشرفتهای چند سال اخیر کشور در زمینه سامانههای دیجیتال و آنتنهای مسطح و حتی رادارهای آرایه فازی که نمونهای از این توانمندیها در رادار موشک‌های شاهین/شلمچه و ظفر نمود داشته ممکن است بهسازیهایی هم در این موشک انجام شده و یا نمونهای جدید از آن با موتورهای جت داخلی پیشرفتهتر تولید شود.
به گزارش مشرق، برد بالای موشک‌های نور، قادر و رعد موجب فراهم شدن امکان استقرار پرتابگرها در عمق خاک خودی و در نتیجه کاهش احتمال شناسایی شدن توسط دشمن، فضای بیشتر برای تغییر مکان پس از اجرای یک عملیات یا اجرای امنتر چندین شلیک (برای پرتابگرهای حاوی چند موشک) از یک منطقه میشود که این کار با توجه به افزایش امکان رؤیت سامانه توسط دشمن پس از اجرای عملیات و جلوگیری از ضربه متقابل دشمن به آن مفید خواهد بود.
سامانههای موشکی ضد کشتی و کروز ایرانی هر یک برای طیفی از اهداف و بردهای مختلف توسعه یافتهاند که در مجموع آرایهای همگون از سلاحهایی دقیق، کارامد و با احتمال اصابت بالا را برای دفاع همه جانبه از سواحل طولانی کشورمان در جنوب و شمال در برابر انواع شناورهای کوچک و بزرگ دشمن به وجود آوردهاند. منبع: مشرق نیوز