به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، ایران یکی از نخستین کشورهای دنیا است که در آن کشاورزی و زراعت آغاز شده است، تقریبا یک سوم زمین‌های ایران قابلیت کشاورزی دارد امسال 118 میلیون تن محصول تولید شده و طبق برنامه پنجم توسعه این میزان باید به 300 میلیون تن در آخر برنامه برسد و کشاورزی ایران ظرفیت تغذیه 200 میلیون نفر یعنی حدود سه برابر جمعیت کنونی را دارد.
اقلیمهای آب و هوایی متنوع، منابع ژنتیکی متنوع گیاهی، دامی و آبزیان، منابع پایه تولید مناسب (آب و خاک)، ظرفیتهای صادراتی و دانش فنی و تحقیقات در این بخش سبب شده است کشاورزی ایران بتواند علاوه بر اینکه نیازهای غذایی کشور را تامین کند بلکه در 23 محصول جایگاه اول تا دهم دنیا را دارا باشد در تولید میوه رتبه نخست درخاورمیانه و شمال آفریقا را دارا بوده و سهم قابل توجهی در تامین اشتغال و صادرات غیرنفتی کشور ایفا کند.
تنوع زیستی ایران با توجه به وجود انواع گوناگون پوشش‌های گیاهی و آب و هوایی، ظرفیت بسیار چشمگیری برای تولید انواع محصولات کشاورزی(زراعی، دامی و باغی) فراهم کرده است؛ وجود بافت‌های متنوع جغرافیایی با امکان کشت و برداشت انواع محصولات کشاورزی، موجب شده است تا ایران در شاخص تنوع تولیدات کشاورزی رتبه سوم جهان را به دست آورد.
تنوع اقلیم و آب و هوا امکان تولید هر محصول و امکان جایگاه تعیین کنندگی را در بازارهای جهانی و منطقه‌ای دارد. اقلیم کشور ما از شرایط میکروکلیمایی هم برخوردار است یعنی در یک منطقه سردسیری مانند استان اردبیل منطقه‌ای مانند مغان وجود دارد که شرایط گرمتری دارد و امکان تولید حتی محصولات گرمسیری هم هست یا زمانی که در منطقه شمال غرب کشور سرما حکمفرما است در منطقه جنوب کشور امکان کشت همه گونه محصولات کشاورزی است و چنین شرایط خاصی در هیچ کجای دنیا وجود ندارد.
سال گذشته 107 میلیون تن و امسال پیش بینی می‌شود 118 میلیون تن محصول کشاورزی تولید شود و در سند چشم انداز بیست ساله کشور این رقم باید بیش از 300 میلیون تن باشد.
*جایگاه اول تا دهم ایران در 23 محصول کشاورزی دنیا
در حال حاضر ایران رتبه نخست تولید زعفران، پسته، خاویار، زرشک و میوه توتی را در دنیا، جایگاه دوم تولید زرد الو، خرما، رتبه سوم تولید هندوانه، گیلاس، طالبی، سیب، خیار، رتبه چهارم تولید گوسفند، میوه جات، به، پشم، بادام، گردو، رتبه پنجم تولید سبزیجات، رازیانه، نخود، رتبه ششم تولید آجیل، شیر گاو، گوجه فرنگی، رتبه هفتم تولید انگور، پیاز، آلبالو، کیوی، شیر گوسفند، جایگاه هشتم تولید : ادویه جات، هلو، نارنگی، لیمو (زرد و سبز)، پرتقال، شیر بز، کدو، کدو تنبل، را داراست رتبه نهم تولید عدس و جایگاه دهم تولید خرمالو، چای و عسل دنیا را دارد.
*تولید 14 میلیون تنی گندم بر اساس آمار فائو
به رغم کاهش تولید جهانی غلات، تولید غلات ایران در سال 2010 با افزایش 3.6 میلیون تنی نسبت به سال قبل از آن مواجه شد و به 19.5 میلیون تن رسید.
گندم مهمترین غله تولیدی در ایران در سال 2010 این سال با افزایش 3.2 میلیون تنی نسبت به سال قبل از آن به 13 میلیون تن رسید و این رقم در سال 2007، 14.5 میلیون تن بود امسال طبق پیش‌بینی فائو تولید گندم امسال ایران به 14 میلیون تن رسیده است.
*ظرفیت فراوان سوختهای زیستی در ایران
طی سالهای آینده توجه به انرژی‌های نوین مانند سوختهای زیستی کمتر از توجه به نیروی هسته‌ای نخواهد بود و این در حالی است که در کشور ما به دلیل وجود اینکه یک سوم زمین‌های کشور ظرفیت زراعت دارد بسیار حایز اهمیت است.
طی سالهای اخیر بخش زیادی از زمین‌های کشاورزی دنیا به کشت محصولاتی مانند ذرت برای تولید الکل و سوخت استفاده می‌شود که ظرفیتهای بی‌پایانی در این زمینه در کشور وجوددارد.
به هر حال کشور با داشتن ذخایر سوختی فسیلی و نیز سوخت هسته‌ای، پتانسیل تولید سوخت زیستی را داراست که می‌توان به جرات گفت کشور دهه‌های زیادی نیازی کمبود انرژی نخواهد داشت اما این مهم از همین الان در بسیاری از کشورها یا وجود ندارد با روبه پایان است.
ایران کشور بزرگی است که اگر تنها از ضایعات محصولات کشاورزی برای سوخت زیستی استفاده شود، بیش از 20 درصد نیاز فراهم می‌شود.
*ارزآوری 110 میلیون دلاری از صادرات سبزیجات
ایران با داشتن رتبه پنجم تنوع اقلیمی در جهان، تولیدکننده و صادرکننده انواع سبزی و صیفی از قبیل خربزه، هندوانه، بادمجان، هویج، کلم، فلفل، کاهو، خیار، سیب‌زمینی، انواع سیر و سبزیجات است؛ که با صادرات آن به کشورهای همسایه، کشورهای اروپایی و حاشیه خلیج‌فارس سالانه بیش از 110 میلیون دلار ارزآوری برای کشورمان دارد.
*ایران پیشرو در تولید محصولات گلخانه‌ای
حدود چهار هزار هکتار گلخانه سبزی و صیفی در کشور وجود دارد که انواع محصولات از قبیل خیار، گوجه‌فرنگی، فلفل، بادمجان، طالبی، کاهو، لوبیا سبز، ریحان و ... در آن کشت می‌شود.
از این میزان سه هزار و 420 هکتار مخصوص خیار، 126 هکتار تحت کشت گوجه‌فرنگی، 36 هکتار تحت کشت فلفل و 18 هکتار تحت کشت سایر محصولات قرار دارد.
از گلخانه‌های موجود کشور بیش از 652 هزار تن محصولات سبزی و صیفی برداشت می‌شود که خیار بالاترین میزان تولید را به خود اختصاص داده است و پس از آن گوجه فرنگی و فلفل در رده‌های بعدی قرار دارند.
*جایگاه اول تولید میوه ایران در خاورمیانه و شمال آفریقا
ایران در تولید میوه در خاورمیانه و شمال آفریقا مقام اول را داراست،در سال گذشته بالغ بر 15 میلیون تن میوه تولید شده که در سالجاری این رقم به 7/16 میلیون تن خواهد رسید و تا پایان برنامه پنجم نیز به 20 میلیون تن افزایش خواهد یافت.
سرانه تولید میوه در دنیا 80 کیلوگرم است و این رقم در کشور ما به 200 کیلوگرم می رسد. همچنین در سال های مختلف ایران رتبه هشتم تا دهم دنیا را در تولید میوه در اختیار دارد.
*مقام نخست سطح زیر کشت و دوم تولید خرما
ایران با سطح زیر کشت 244 هزار هکتاری خرما در دنیا مقام اول و از نظر تولید نیز با یک میلیون تن در رتبه دوم قرار دارد و سالانه 100 هزار تن از این محصول به خارج از کشور صادر می شود.
میزان تولید شیر در ایران 10.5 میلیون تن است و سالانه 250 هزارتن شر و فراورده‌های لبنی به کشورهامنطقه و حتی اروپایی نظیر کانادا صادر میکند.
میزان کل تولید گوشت در ایران 920 هزار تن است و در صورتی که مدیریت شود نیازی به واردات نیست.
*جایگاه هفتم ایران در تولید مرغ در دنیا
ایران از تولید کنندگان عمده گوشت مرغ در دنیا است سالانه بیش از یک میلیون و 750 هزار تن گوشت مرغ در کشور تولید می‌شود و امسال پیش بینی می شود که این رقم به بیش از یک میلیون و 850 هزارتن برسد که 200 هزار تن بیش از نیاز کشور است.
سرانه مصرف مرغ در ایران 25 کیلوگرم است که رقم قابل توجهی است.
*جایگاه دهم تولید تخم مرغ در دنیا
میزان تولید تخم مرغ در ایران بیش از 750 هزار تن است وتمام نیاز کشور در داخل تامین می‌شود و از ابتدای سال جار تاکنون بیش از 6 هزار تن به چهار کشور عراق، افغانستان، ازبکستان و تاجیکستان صادر شده است.
محصولات شیلاتی شامل ماهی ، میگو و سایر آبزیان در ایران در مقایسه با سایر کشورهای منطقه جنوب غربی آسیا، از تولیدکنندگان عمده محسوب می شوند و خاویار ایران در دنیا زبانزد است.
*ظرفیت بالای گیاهان دارویی و 75 میلیون دلار ارزش صادراتی
ایران با موقعیت خاص آب و هوایی، بیش از 7500 گونه گیاهی را در خود جای داده است که دو الی سه برابر پوشش گیاهی تمامی قاره اروپاست و پیش‌بینی می‌شود که بیش از 750 گونه دارویی در پوشش گیاهی ایران وجود داشته باشد.
به رغم این توان بالقوه، سطح زیرکشت گیاهان دارویی مهم در ایران کمتر از 000/10 هکتار است و از حیث تنوع گونه‌های زیر کشت این رقم به حدود 40 گونه محدود می‌شود، در حالی که این رقم در کشور چین به حدود 200 گونه می‌رسد. از طرف دیگر تعداد کل داروهای گیاهی ثبت شده در کشور حدود 100 نوع است که کمتر از 4 درصد داروهای شیمیایی موجود در بازار را تشکیل می‌دهد، در حالی که این نسبت در کشورهای اروپایی به بیش از 35 درصد می‌رسد.
گردش مالی گیاهان دارویی در سال 2000 بالغ بر 10 میلیارد دلار و فروش داروهای گیاهی در سال 2002 به حدود 30 میلیارد دلار رسیده است و صادرات گیاهان دارویی ایران در سال 1380 حدود 75 میلیون دلار بوده است.
پیش‌بینی می‌شود که با رشد بازار گیاهان دارویی تا سطح حداقل 30 میلیارد دلار، تجارت داروهای گیاهی تا سال 2013 به 300 میلیارد دلار برسد.
*رشد 18 درصدی صادرات ایران به رغم تحریمها
در 4 ماهه نخست سالجاری، میزان صادرات محصولات کشاورزی به 754 هزار تن به ارزش 884 میلیون دلار بوده است که از نظر ارزش 1.6 درصد و از لحاظ وزنی حدود 10 درصد در مقایسه با مدت مشابه سال قبل رشد نشان می‌دهد.
صادرات محصولات کشاورزی سال گذشته نیز 18 درصد نیز نسبت به سال گذشته افزایش داشت و همان سال 30 درصد نسبت به سال 88 رشد داشت.
به این ترتیب بخش کشاورزی ایران که فعالیت‌های آن بیشتر مبتنی بر علوم و دستاوردهای بومی بوده و به ویژه از نیروی انسانی کافی و جوان برخوردار است، از چنان قابلیتهایی برخوردار است که به شرط مدیریت صحیح بر آن، هیچ تحریمی علیه بخش کشاورزی ایران کارساز نخواهد بود.
منبع: فارس نیوز
